Interview met Tim Benard, omgevingsmanager bij Aramis, over de gevolgen van het Noordzeeakkoord.
In het Noordzeeakkoord, afspraak 5.2, hebben partijen afgesproken dat ‘periodiek afspraken worden gemaakt in het Noordzeeoverleg over de Best Beschikbare Technieken voor mitigatie en natuurversterkend bouwen en ecologisch vriendelijk handelen en de doorwerking hiervan voor nieuwe installaties en objecten’. In maart 2024 publiceerde het Noordzeeoverleg het Afwegingskader voor natuurvriendelijk bouwen op de Noordzee. In dit afwegingskader worden maatregelen genoemd die kunnen bijdragen aan de ecologische draagkracht van de Noordzee. Ook geeft het afwegingskadereen methode om de maatregelen tegen elkaar te kunnen afwegen.
Het afwegingskader ondersteunt initiatiefnemers van bouwprojecten op de Noordzee, betrokken overheden en andere stakeholders om maatregelen tegen elkaar af te wegen. Een van die betrokken partijen is het Aramis-project: zij werken aan een flexibele oplossing die CO₂ transporteert naar lege gasvelden diep onder de Noordzee. Tim Benard werkt bij Aramis als omgevingsmanager. In die rol heeft hij te maken met de afspraken uit het Noordzeeakkoord.
Waar gaat het project Aramis over?
Om de opwarming van de aarde af te remmen en te stoppen, is het nodig dat de CO₂ -uitstoot verlaagd wordt. Het afvangen en ondergronds opslaan van CO₂ is een technologie die hiervoor kan worden ingezet. Dit wordt Carbon Capture and Storage (CCS) genoemd. Met deze technologie kan een enorme hoeveelheid CO₂ uit de atmosfeer worden gehaald. Het Aramis-project ontwikkelt hiervoor een CCS-infrastructuur in de Noordzee die eind 2028 in uitvoering gaat. Die infrastructuur ziet er als volgt uit.
CO₂ wordt afgevangen bij de industrie en vervolgens getransporteerd naar een centraal verzamelpunt op de Maasvlakte. Daar wordt de CO₂ via een compressorstation op druk gebracht voor het transport per zeeleiding. Aramis transporteert de CO₂ via een pijpleiding over de zeebodem naar het distributieplatform. Daarvandaan wordt de CO₂ verder vervoerd naar injectieplatforms. Vervolgens wordt de CO₂ via putten geïnjecteerd en opgeslagen in uitgeproduceerde gasvelden, drie tot vier kilometer onder de Noordzeebodem.
.png)
Wat betekent dit project voor de ruimtelijke ontwikkeling op de Noordzee?
De leiding komt bijna helemaal ondergronds en onder water te liggen. Het landschap verandert daardoor niet. Bij het CO₂ verzamelpunt op de Maasvlakte komt een terminal als nieuw zichtbaar element in het landschap. Dat is echter in de haven waar al andere industriële bebouwing is, dus dat verstoort verder niet. Op de Noordzee komen er twee nieuwe platforms vlakbij bestaande platforms te liggen waardoor er landschappelijk niet veel verandert. Het distributieplatform vormt een nieuw element op een nieuwe plek op de Noordzee. Deze ligt zo’n 200 kilometer uit de kust en is qua omvang niet heel groot en hoog omdat het onbemand is.
Kun je beschrijven op welke manier het Aramis-project invulling geeft aan de afspraken uit het Noordzeeakkoord?
In het Noordzeeakkoord wordt Carbon Capture and Storage (CCS) niet expliciet genoemd. Omdat Aramis werkzaamheden uitvoert in de Noordzee, is met de partners van het Noordzeeakkoord afgesproken om toch zo goed mogelijk invulling te geven aan de afspraken uit het akkoord. Het was even zoeken hoe we hier invulling aan gingen geven. Zo hebben wij gekeken naar de afspraken die voor de olie- en gaswinning gelden. Het Aramis-project ziet zichzelf niet als een activiteit in die categorie, omdat het juist gaat om een klimaatmaatregel met als doel de CO₂-emissies in de atmosfeer te verminderen. Maar de technische uitwerking van de infrastructuur voor CCS is wel vergelijkbaar met de olie- en gaswinning.
In samenwerking met de stakeholders van het Noordzeeoverleg hebben we voor het Aramis-project zes specifieke maatregelen uit het Noordzeeakkoord geselecteerd:
- Er komen geen helikopterdeks op de platforms om het helikoptertransport en ruimtebeslag te beperken. Zo blijft er meer ruimte over voor de visserij op de Noordzee.
- Om goed gebruik te maken van de ruimte die we nodig hebben en zonder andere partijen in het vaarwater te zitten, is intensief overleg gevoerd met Ministerie van EZK, windenergie op zee, programma Verbindingen Aanlanding Wind Op Zee (VAWOZ) en de Nederlandse WindEnergie Associatie (NWEA). We hebben met deze partijen overlegd hoe we de CO₂ injectielocaties en de zeeleiding zo goed mogelijk ruimtelijk in kunnen passen, zonder dat we daarmee toekomstige windparken in de weg zitten.
- De energievoorziening op de platforms is volledig elektrisch op basis van zon en wind.
- Eventueel seismisch onderzoek in de diepe ondergrond vindt plaats buiten het voortplantingsseizoen (1 mei - 1 september) van bruinvissen.
- Het onderwatergeluid van seismische onderzoeken wordt zoveel mogelijk beperkt.
En last but nog least:
- Nature Inclusive Design (NID). In samenwerking met onder meer Stichting De Noordzee en de Wageningen Universiteit hebben we vijf specifieke natuurinclusieve maatregelen benoemd. Op deze manier wil Aramis de zeeleiding en het platform zo natuurvriendelijk mogelijk maken.
De natuurinclusieve maatregelen zijn: eco-crossing, kabeljauwhotel, natuurinclusief contragewicht, biohut en natuurinclusief matras. Op deze schaal zijn dergelijke maatregelen nog niet eerder toegepast.
Plaatje natuurinclusief ontwerp.

Hoe zijn de partijen uit het Noordzeeoverleg betrokken?
De partijen uit het NZO zijn in verschillende samenstellingen en op verschillende momenten in het proces betrokken. Zo waren er begin 2022 de eerste contacten met het Noordzeeoverleg, namelijk met de werkgroep Energie en Infrastructuur. Eind 2023 heeft Aramis het NZO geïnformeerd met een korte presentatie over de uitkomsten van de Integrale effect analyse.
Al eerder, begin 2023, waren we in contact met partijen uit het NZO voor het onderzoek naar de mogelijkheden voor natuurversterkend bouwen. Daarbij hebben we gekeken naar de natuurversterkende maatregelen uit het afwegingskader natuurvriendelijk bouwen Noordzee, waar het NZO mede opdrachtgever van is. Voor het proces van Nature Inclusive Design (NID) loopt de samenwerking met partijen uit het NZO zelfs door tot na de realisatie. We gaan ook samenwerken in de monitoring van dit traject.
Wat is de toegevoegde waarde van het Noordzeeakkoord voor dit project?
Het akkoord zorgt ervoor dat de meeste wensen en eisen van de betrokken partijen (onze stakeholders) op één plek te vinden zijn. Ook is, in mijn ogen, het NZO-orgaan een belangrijke bron van kennis en ervaring met betrekking tot werken op de Noordzee. Mede door het Noordzeeakkoord kan het Aramis-project gezien worden als een voorloper op het gebied van het natuurinclusief ontwikkelen van een CCS-infrastructuur.
Heb je nog aanbevelingen of lessen die je wilt delen met de gemeenschap van het Noordzeeoverleg?
Zoals ik al zei ontbreekt Carbon Capture and Storage (CCS) in het Noordzeeakkoord. Dus wat mij betreft zou dat kunnen worden toegevoegd!
Verder is het Noordzeeakkoord een lijvig document. Het was best een klus om het door te nemen en te destilleren wat voor ons van belang was. Dat is ook logisch, want invulling geven aan het akkoord vraagt steeds om maatwerk oplossingen per project. Daarom zou een SMART overzicht van mogelijke maatregelen handig zijn, als een soort buffet waar we uit kunnen kiezen.
Verder zou het mooi zijn als álle partijen die kennis hebben van het Noordzeeakkoord op tijd aangehaakt zijn. Dan bedoel ik dus ook de partijen die de projecten uitvoeren. Het lijkt me goed als zij meer betrokken worden aan het begin van het project. Dus nog meer in gezamenlijkheid optrekken met de markt.
Tot slot: waar ben je trots op en heb je nog een droom voor de Noordzee?
Ik ben heel trots op het onderdeel Nature Inclusive Design, dat is echt mijn paradepaardje! Ik vertel er graag over. Dat heb ik ook gedaan in ‘Zeebenen de podcast’, het was heel leuk om daaraan mee te werken. Veel mensen worden enthousiast van hoe we het natuurinclusief bouwen oppakken en dat is leuk om te merken.
Het zou tof zijn als ons Nature Inclusive Design een pilot kan zijn voor andere projecten. Dat het de standaard wordt voor andere projecten.
Luister naar aflevering 8 van de podcast Zeebenen